Uyku sorunu yaşayanların yüzde 50'si psikiyatrik tanı alıyor… Eğer uykusuz geceler geçiriyorsanız dikkat!

Türkiye'de her üç yetişkinden biri uykusuzluk yaşıyor. Uyku sorunu yaşayan hastaların yüzde 50'si psikiyatrik tanı alabiliyor. Aynı zamanda bir çok kişide reflü, kansızlık ve bağırsak sorunları da yaşanıyor.

YASEMİN İLAN

ABONE OL

Son yılların yükselen trendi 'İyi yaş alma' veya 'Sağlıklı yaşlanma' konuları denilince akla sağlıklı beslenme ve egzersiz gelse de kaliteli uyku tam da bu ikilinin ortasında yer alıyor. Öyle ki, uyku problemleri tek başına hem ruh sağlığı etkiliyor hem de günlük hayatta akla gelebilecek pek çok hastalığın habercisi olabiliyor. Eskilerin 'uyusun da büyüsün' sözü bir dönem unutulmuş olsa da günümüzde hem çocuklar hem yetişkinler hem de ileri yaş bireyler için yaşam kalitesi adına uykunun önemini tekrar gün yüzüne çıkarıyor. Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi'nden Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, yeterli ve kaliteli uyku hakkında 'sağlıklı yaşam için vazgeçilmez unsurların başında gelir' yorumunu yapıyor. Uyku sağlığı ve bozuklukları hakkında bilgi veren Uzm. Dr. Meliha Aydın, "Uyku hem bağışıklık sisteminin düzgün çalışabilmesi hem de başta beyin ve sinir dokuları olmak üzere, vücudun geri kalanında uyumlu ve düzenli bir fizyolojik ortam sağlanabilmesi için hayati bir ihtiyaçtır. Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) verilerine göre insomnia yani uykusuzluk, toplumda en sık görülen uyku bozukluğudur. Buna göre tüm yetişkinlerin üçte birinde uykusuzluk belirtilerinin izlendiği yapılan bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Bu, yetişkinlerin yüzde 6 ila 10'unda ise 'uykusuzluk' tanısı alacak derecede şiddetli belirtiler izlenir" diyor.

TEDAVİ EDİLMESİ GEREKİYOR

Tedavi edilmeyen uyku bozukluklarının günlük hayatı giderek zorlaştırdığına değinen Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın; "Uyku problemleri, sosyal hayatın etkilenmesi, sabah yorgunluğu, sabah baş ağrısı, dikkati toplamada bozukluk, unutkanlık, işte başarısızlık, trafik kazalarında artış, kalp sorunları, hipertansiyon, sinirlilik, mide yanması, bazı reflü çeşitleri de dahil olmak üzere mide ve bağırsak hastalıkları, obezite, depresyon, cinsel isteksizlik, kan hastalıkları ve geceleri idrar sorunları gibi yaşam kalitesini olumsuz etkileyen pek çok rahatsızlığa yol açabilir. Günlük yeterli ve kaliteli uyku uyuyamayan kişilerde hayatı tehdit edebilecek düzeyde sağlık problemleri ortaya çıkabilir. Bu açıdan uykusuzluğun tedavi edilmemesi, yetersiz ve kalitesiz uykuya yol açarak birçok komplikasyonun gelişmesine olanak verir:

● Obezite ile birlikte kalp-damar sağlığının bozulması

● Diyabet, yüksek tansiyon gibi kronik rahatsızlıklar

● Bağışıklık sisteminin zayıflaması ve buna bağlı sık enfeksiyon hastalığı gelişmesi

● İnme gibi beyin-damar hastalıkları ile buna bağlı epilepsi gelişmesi

● Astım gibi bağışıklık sistemi ile alakalı akciğer problemleri

● Anksiyete, depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklar

● Konsantrasyon düşüklüğüne bağlı trafik kazası gibi günlük yaşamda hayatı tehdit edebilecek durumların gelişmesi

● Okul veya iş performansında ciddi düşüş ve buna bağlı sosyal sorunlar

● Hafızanın zayıflaması

İLAÇ VE TERAPİ YETMEZ

Psikiyatrist Uzm. Dr. Pelin Taş, psikiyatrik hastalıkların tedavisinde yalnızca ilaç ve terapi değil, uyku hijyeninin de düzeltilmesi öneriyor. Bu anlamda yapılması gerekenler ise:

● Her gün aynı saatte yatılmalı ve sabahları aynı saatte kalkılmalıdır. Eğer aynı saatte yatıp uykuya dalamıyorsanız bile sabah kalkış saatiniz mutlaka aynı olmalıdır.

● Uykunuz gelmeden yatağa girmemeli, yattıktan sonra yarım saatten daha fazla süre uyuyamaması halinden yataktan kalkıp loş ışıkta kitap okuma, sakin bir belgesel izleme veya dinlendirici bir enstrümantal müzik dinleme gibi rahatlatan etkinliklerde bulunulmalı. Uyku geldiğinde ise yeniden yatağa dönülmeli.

● Gündüz uyuklamalarından kaçınılmalı.

● Yatak odasının karanlık ve sessiz olması sağlanmalı.

● Yatak odası sadece uyumak ve cinsel yaşam için kullanılmalı.

● Haftada en az üç gün ortalama 30-40 dakika düzenli egzersiz yapılmalı. Ancak yatma saatine yakın ağır egzersizler yapılmamalı.

● Yatağa girmeden bir saat önce elektronik cihazlardan uzaklaşılmalı.

● Yatma saatine 2 saat kala yemek yeme eylemi sonlandırılmalı.

● Akşam saatlerinde kafeinli gıdalardan (çay, kahve, çikolata, kola gibi), alkollü içeceklerden ve tütün kullanımından kaçınılmalı.

TEŞHİS İÇİN İLK ADIM: UYKU TESTİ

Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, "Polisomnografi (PSG) yani uyku testi sıklıkla başvurulan bir yöntem. Bu içerikte; hastanın gece uykusu sırasında beyin dalgaları, solunum düzeni, kas aktiviteleri, kanındaki oksijen düzeyi, göz hareketleri gibi yaşamsal faaliyetleri kayıt altına alınır. Ayrıca hastanın uyku esnasındaki görüntüsü de kaydedilerek ileriki değerlendirmeler için saklanır" dedi.